Veel beginnende schrijvers denken dat ze één genre moeten kiezen om hun boek verkoopbaar te maken of om serieus genomen te worden door uitgevers. Ze willen cross-genre fictie schrijven, maar ze zijn bang dat uitgevers, boekhandels of zelfs lezers niet snappen wat ze bedoelen als hun verhaal niet netjes in één genre past. Daardoor knippen ze soms de ziel uit hun eigen verhaal, juist dat wat het uniek maakt.
Zonde. Want precies daar, op dat snijvlak van meerdere werelden, ontstaat magie.

In Engeland en Amerika is het al jaren vanzelfsprekend: boeken die romantiek, fantasy, geschiedenis of sciencefiction moeiteloos mengen. Denk aan The Time Traveller’s Wife, Cloud Atlas of The Clockwork Girl. In Nederland blijft het fenomeen nog wat op de achtergrond, en dat verschil intrigeert me.
Engelstalige boeken die internationaal succes hadden, worden wél vertaald naar het Nederlands, zoals:

• De vrouw van de tijdreiziger (The Time Traveller’s Wife van Audrey Niffenegger, De Boekerij)
• De verborgen boekwinkel (The Lost Bookshop) en De verhalenverzamelaar (The Story Collector) van Evie Woods.

De boeken van Evie Woods zijn een prachtige mengelmoes van de volgende genres: historisch, magisch realisme, fantasy en romantiek.
Maar oorspronkelijk Nederlandstalige cross genre-werken? Die zijn nog schaars.

In dit blog ontdek je:

• Wat cross genre-fictie precies is.
• Waarom het in Nederland nog maar mondjesmaat voorkomt.
• Hoe je er als schrijver mee kunt experimenteren en waarom dát misschien wel de sleutel is tot een onvergetelijk verhaal.

Wat is cross genre-fictie precies?

Cross genre-fictie brengt elementen uit meerdere genres samen, niet als gimmick, maar als integraal onderdeel van het verhaal. Deze vorm van fictie is genre-overschrijdend. Het wordt ook wel ‘hybride genre’ of ‘gemengd genre’ genoemd. Maar het moet niet verward worden met ‘cross over-literatuur’. Dat is literatuur dat eigenlijk voor kinderen is geschreven maar ook door volwassenen wordt gelezen. Uit het fenomeen cross genre ontstaan soms ook nieuwe genres, zoals ‘romantasy’ (lees hier het blog dat ik over dit genre schreef).

Een roman kan literaire thema’s combineren met fantasywerelden (The Time Traveller’s Wife), of historisch drama verweven met mysterie (The Clockwork Girl van Anna Mazzola).
Vaak ontstaan zulke boeken niet vanuit marketingkeuzes, maar vanuit de aard van het verhaal zelf. Sommige thema’s of personages laten zich simpelweg niet beperken tot één genre.

In Nederland is de boekensector kleiner en behoudender, uitgevers segmenteren strakker, boekhandels willen weten ‘waar ze het boek moeten neerzetten’. Dat verklaart misschien deels waarom cross genre-fictie hier nog minder voet aan de grond heeft.

Mijn kijk op cross genre-fictie

Als redacteur heb ik me gespecialiseerd in genres als feelgood, romance, cosy subgenres, romantasy, en ook YA en New Adult. Al zijn die laatste twee eigenlijk meer categorieën dan genres, want binnen YA en NA vind je weer talloze subgenres.

Voor mijn plezier lees ik het liefst cross genre-boeken: verhalen die elementen uit verschillende werelden combineren. De boeken die me het meest bijblijven, zijn juist die boeken die niet te labelen zijn, maar die gewoonweg een steengoed verhaal vertellen dat je in één ruk uit wil lezen.

Voor mij is cross genre-fictie geen niche, maar een uiting van ongebreidelde creativiteit en de essentie van het vertellen van verhalen. In Angelsaksische landen zien we dit al langer: schrijvers die literaire kwaliteit combineren met spanning, fantasy of romantiek. In Nederland lijken we dit nog niet helemaal omarmd te hebben, misschien uit angst om niet serieus genomen te worden als we ‘populaire’ elementen gebruiken, of uit vrees voor mindere verkoop.

Maar als ik dan kijk naar de populariteit van de boeken van Evie Woods bijvoorbeeld, ook bij Nederlandse lezers… Zou het niet tijd worden dat Nederlandse schrijvers durven zeggen: ‘Mijn boek past niet in één hokje en dat is precies de bedoeling’?

Een voorbeeld uit de praktijk

Voor Uitgeverij De Fontein mocht ik de Nederlandse vertaling van het Engelse boek The Kingdoms persklaar maken. De Nederlandse versie, De Letter M, verschijnt binnenkort. Deze roman is een ingenieuze mix van historische fictie, sciencefiction, magisch realisme en fantasy mét tijdreizen (en als dát voorkomt in een boek, ben ik meteen verkocht).

Dit komt wellicht doordat ik als kind al gefascineerd was door Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman, eigenlijk het eerste cross genre-boek dat ik las, en ook nog eens van Nederlandse bodem! Een mix van avontuur, familie, fantasy en oorlog.

Er zijn heus Nederlandstalige cross genre-boeken te vinden, maar het is zoeken naar een speld in een hooiberg. Denk aan Thomas Olde Heuvelt, wiens boek HEX horror, fantasy en thriller-elementen combineert met literaire symboliek en thematiek. Of aan Sandra J. Paul met Fluistering van de Zielen, een ‘historische dark academia thriller’, uitgegeven door Hamley Books in België, een uitgeverij die het experiment met genres niet schuwt.

Hoe weet je of cross genre-fictie schrijven iets voor jou is?

Cross genre-fictie schrijven past bij jou als je houdt van verhalen die nét even anders zijn.
Als lezer geniet je waarschijnlijk van meerdere genres. En als schrijver heb je misschien al in verschillende genres gewerkt. Dan is de kans groot dat jij uitstekend in staat bent om elementen te combineren tot een eigen mengvorm.

Het past bij schrijvers die graag out of the box denken en barsten van de ideeën. Schrijvers die willen opvallen, iets eigens willen doen, niet wat “nu populair” is, maar wat bij hén past.

Hoe kun je experimenteren met cross genre-fictie schrijven?

Misschien heb je meerdere verhaalideeën liggen in verschillende genres. Wat als je die zou combineren? Of als je elementen uit het ene verhaal toevoegt aan een ander idee?

Je kunt ook beginnen met een verhaal binnen één genre, en er bewust een element uit een ander genre in verwerken. Zoals bijvoorbeeld een magisch tintje geven aan een romantisch verhaal, of romantiek verwerken in een thriller. Een voorbeeld van een geslaagde romantische thriller is Diep verborgen van Karen Rose.

Hoe weet je of je verhaal al meerdere genres bevat?

Kijk naar de kern van je verhaal: waar draait het écht om? Als de spanning even belangrijk is als de liefde, of de magie net zo wezenlijk is als het thriller-element, dan heb je waarschijnlijk een cross genre-verhaal.

Veel schrijvers vragen zich af: Als ik een uitgever wil vinden, kan ik dan niet beter juist bij één genre blijven? Dat hangt af van welke uitgeverijen je benadert. Kijk naar wat ze al uitgeven. Heeft een uitgever eerder vertalingen uitgebracht van Engelstalige cross genre-boeken? Dan kun jij je verhaal presenteren als ‘het Nederlandse antwoord op…’. Op die manier speel je in op de markt, maar laat je tegelijkertijd je originaliteit blijken.

Tot slot

Cross genre-fictie draait om lef en intuïtie. De kracht ligt in het unieke karakter van jouw verhaal, niet in de hokjes waar de markt het in probeert te duwen.

Als redacteur en liefhebber van grensoverschrijdende fictie help ik schrijvers hun verhalen te verfijnen, ook wanneer ze niet in één genre passen.

Wil je weten welk genre in jouw manuscript het sterkst naar voren komt en hoe je die mix beter kunt benutten? Ik help je daar graag bij. Ontdek hier mijn aanbod.